Altın, 2025 yılında %53 artarak ons başına 4.000 doları aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Uzmanlara göre bu yükselişin arkasında, dünyadaki jeopolitik gerilimler ve ekonomik belirsizlÇin, yüksek teknoloji ürünlerinin üretiminde hayati öneme sahip nadir toprak elementlerinin ihracatına yönelik kuralları sıkılaştırdı. Ticaret Bakanlığı, yeni düzenlemelerin “ulusal güvenliği koruma” amacı taşıdığını ve mevcut kısıtlamaları resmileştirdiğini açıkladı.
Yeni düzenlemelere göre, nadir toprakların işlenmesi, mıknatıs üretimi ve geri dönüşümüyle ilgili teknolojiler, yalnızca devlet izniyle ihraç edilebilecek. Ayrıca, yabancı silah üreticilerine ve bazı yarı iletken firmalarına bu lisansların verilmesi neredeyse imkânsız hale geliyor. Çinli şirketlerin de, devlet onayı olmadan yabancı ortaklarla iş birliği yapması yasaklandı.
Bu adım, Pekin ile Washington arasındaki ticaret görüşmelerinin en gergin başlıklarından biri olan nadir toprak ihracatına yeni bir boyut kazandırdı. Düzenleme, Xi Jinping ile Donald Trump’ın bu ay sonunda yapması beklenen görüşmeden hemen önce geldi.
Nadir toprak elementleri, hoparlörlerden elektrikli araç motorlarına, bilgisayar disklerinden jet motorlarına kadar birçok teknolojide kullanılıyor. Ancak bu elementleri saf hâlde çıkarmak son derece zor ve çevre açısından tehlikeli.
Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, Çin küresel nadir toprak üretiminin %61’ini ve işleme faaliyetlerinin %92’sini tek başına gerçekleştiriyor. Bu da Pekin’e, küresel teknoloji ve savunma sanayisinde güçlü bir koz kazandırıyor.
Uzmanlar, bu hamlenin ABD’nin çip teknolojisine getirdiği kısıtlamalara doğrudan bir karşılık olduğunu belirtiyor. Ticaret analisti Alex Capri, kararın “Xi–Trump görüşmesi öncesinde stratejik olarak zamanlandığını” ve Çin’in Amerika’nın zayıf noktalarını hedef aldığını söyledi.
