Japonya ile Çin arasındaki diplomatik gerilim tırmanırken, Pekin’in Japon deniz ürünlerine kapsamlı ithalat yasağı getireceğini Tokyo’ya bildirdiği öne sürüldü. Yerel medya, bu adımın iki Asya ekonomisi arasındaki siyasi gerilimin son halkası olduğunu aktardı.
Gerilim, Japonya’nın yeni Başbakanı Sanae Takaichi’nin bu ay yaptığı, Çin’in Tayvan’a yönelik bir saldırısının Japonya’nın “hayatta kalmasını tehdit edebileceği” ve bu durumda askeri karşılık verilebileceği yönündeki açıklamalarla alevlenmişti. Pekin, sözlerin geri çekilmesini talep ederek vatandaşlarına Japonya’ya seyahat etmeme çağrısı yaptı; bu da kitlesel rezervasyon iptallerine yol açtı.
Çin Dışişleri Sözcüsü Mao Ning, gelen sorular üzerine “Mevcut koşullarda Japon deniz ürünlerinin Çin’de pazar bulmasının imkânsız olduğunu” söyledi ve Takaichi sözlerini geri çekmezse “sert karşı önlemler” alınacağını yineledi. Tokyo ise Çin’den resmi bir yasak bildirimi almadığını açıkladı.
Pekin, yasağın yeniden uygulanmasını, Fukushima nükleer santralinden arıtılmış atık suyun denize bırakılması nedeniyle “ek izleme ihtiyacına” bağladı. Çin, geçen haziranda Japon deniz ürünlerine yönelik kısıtlamaları 47 bölgenin 37’si için gevşetmişti; bu nedenle yeni yasağın pazarını yeniden kazanmayı bekleyen ihracatçılar için ağır bir darbe olacağı belirtiliyor.
Japon tarım yetkililerine göre Çin’e yeniden ihracat yapmak için yaklaşık 700 şirket başvuru yaptı, ancak şu ana kadar yalnızca üçü onay alabildi. Çin, 2023 öncesi dönemde Japonya’nın en büyük tarak ve önemli deniz hıyarı alıcılarından biriydi.
Gerilim, yalnızca ticareti değil turizmi de vuruyor. Çin’in seyahat boykotu nedeniyle yarım milyonun üzerinde uçak bileti iptal edildiği tahmin ediliyor. Turizm, Japonya’nın GSYH’sinin yaklaşık %7’sini oluşturuyor ve Çin ana karası ile Hong Kong’dan gelen ziyaretçiler tüm turistlerin beşte birini oluşturuyor.
Kültürel etkinlikler ve sanat camiası da krizin etkisini hissediyor. İki ülke akademisyenlerinin Pekin’de bu hafta sonu yapacağı toplantı ertelendi; Hiroshima’da planlanan Japonya–Çin dostluk etkinliği iptal edildi. Şanghay’daki bir festivalde Japon komedyenlerin gösterileri “kaçınılmaz nedenlerle” iptal edilirken, Çin’de gösterime girecek Japon filmleri askıya alındı, bir Japon erkek grubu Guangzhou’daki hayran etkinliğini “mücbir sebep” gerekçesiyle iptal etti.
Bazı Japon ünlüler ise Çin’deki tepkileri yumuşatmak için kamuoyuna mesajlar gönderdi. Şarkıcı MARiA, Weibo hesabından “Çin benim ikinci vatanım gibi; Çin’i her zaman destekleyeceğim” ifadelerini paylaştı.
Artan siyasi tansiyonun, iki ülke arasındaki ekonomik ve kültürel ilişkilerde yakın vadede bir iyileşme beklentisini zayıflattığı değerlendiriliyor.
